غذا چیست؟ هر چیزی که در بدن تولید انرژی کند غذا گویند.

علم تغذیه چیست ؟ علمی است که از تغییر و تبدیل مواد غذایی در بدن، شرکت مواد مغذی در بافیتها بعد از جذب، عمل این مواد در فعالیتهای بیولوژیکی بدن و بالاخره دفع آنها صحبت می کند.

مواد غذایی به سه دسته تقسیم می شوند:

1- هيدراتهاي كربن

2- چربيها

3- پروتئين ها

هيدراتهاي كربن از كربن، هيدروژن و اكسيژن تشكيل شده اند. با سوختن هر گرم هيدرات كربن در بدن 4 كيلوكالري انرژي توليد مي شود. هيدراتهاي كربن به سه دسته الف: مونوساكاريدها ب: دي ساكاريدها ج: پلي ساكاريدها تقسيم مي شوند.

مونوساكاريدها يا قندهاي ساده، مستقيما” توسط بدن جذب مي شوند و به سه دسته 1- گلوكز 2- گالاكتوز 3- فروكتوز تقسيم مي شوند، دي ساكاريدها ابتدا به مونوساكاريدها تجزيه و سپس جذب مي شوند و به سه دسته 1- ساكارز يا قند چغندر( گلوگز + گالاكتوز ) 2- مالتوز يا قند جو( گلوكز + گلوكز ) 3- لاكتوز يا قند شير ( فروكتوز + گلوكز )، پلي ساكاريدها به سه دسته 1- نشاسته ( در سيب زميني فراوان است ) 2- گليكوژن ( فرم ذخيره گلوكز در بدن است ) 3- سلولز ( در گياهان وجود دارد، بدن ما نمي تواند آنرا تجزيه كند اما عمل دفع را آسان مي كند ). منابع هيدرات كربن شامل : مربا، عسل، غلات، حبوبات، سيب زميني، ماكاروني و مواد قندي مي باشد.

کمبود هیدراتهای کربن در بدن باعث می شود که چربیها در بدن ناقص بسوزند، که در نتیجه آن مواد ستنی در بدن تولید و موجب سرگیجه در بدن می شوند.

چربیها از کربن، هیدروژن و اکسیژن تشکیل شده اند که مقدار اکسیژن کمتر از کربن و هیدروژن است. از سوختن هر گرم چربی در بدن 9 کیلوکالری انرژی در بدن تولید می شود. چربیها از یک مولکول گلیسرول تشکیل شده اند، از 1 تا 3 اسید چرب به آنها وصل و چربی تولید می شود.

چربیها به دو دسته تقسیم می شوند:

1- اشباع شده که تمام ظرفیتهای کربن توسط هیدروژن پر شده است. 2- غیراشباع که باندهای دوگانه دارند.

عمل چربیها در بدن: 1- تولید و ذخیره انرژی 2- عایق سازی بدن 3- اشتها آور هستند 4- سیری ایجاد می کنند 5- برای ویتامین های محلول در چربی لازم هستند. منابع چربی عبارتند از : 1- روغن ها شامل ، حیوانی و گیاهی 2- کره و مارگارین 3- گوشت ها ( قرمز و سفید) 4- مغزهای دانه ها ( گردو، پسته، بادام و …..) 5- سس مایونز. چربیها برای جذب در بدن، توسط آنزیم لیپاز که از دیواره روده ترشح می شود به اسید های چرب و گلیسرول تجزیه می شوند. چربیها برای تولید انرژی در بدن باید به گلیکوز تبدیل شوند.

پروتئین ها از کربن، هیدروژن، اکسیژن و نیتروژن تشکیل شده اند. پروتئین ها به دو دسته تقسیم می شوند:

1- ساده ( از اسید های آمینه تشکیل شده اند). 2- مرکب ( علاوه بر اسید های آمینه یک جزء غیر پروتئینی در ساختمانشان دارند).

پروتئین ساده مثل آلبومین شیر، گلوتامین گندم، گلوبولین تخم مرغ. پروتئین مرکب مثل کازئین شیر.

پروتئین ها در نگهداری و ساخت بافیتها شرکت دارند. منابع پروتئین عبارتند از: 1- گیاهی( ارزش کمتری دارند) شامل حبوبات، غلات و سیب زمینی 2- حیوانی شامل گوشت، تخم مرغ، شیر و لبنیات. از سوختن 1 گرم پروتئین در بدن 4 کیلو کالری انرژی توليد می شود. پروتئین ها برای جذب در بدن به واحد های سازنده شان ( اسید های آمینه ) تجزیه می شوند.

علاوه بر موارد گفیته شده بدن ما به ویتامینها، املاح و آب نیز نیاز دارد.

ویتامین ها به دو دسته تقسیم می شوند:

1- محلول در آب شامل ویتامین C ( در مرکبات، گوجه فرنگی و سبزیجات دارای برگ سبز وجود دارد) ویتامین های گروه B شامل ( B1 ,B2 ,B6,B12,…..) . ویتامین C در متابولیسم بدن، جذب کلسیم و آهن در بدن نقش دارد. ویتامین B نقش آنزیمی در بدن دارد.

ویتامین B12 در گوشت ها، تخم مرغ، جگر و کره وجود دارد. ویتامین B1 در جوانه گندم وجود دارد.

2- محلول در چربی شامل A ( در بینایی نقش دارد)، E ( نقش محافظتی در غشاهای بدن دارد)، D ( در جذب کلسیم و رسوب آن در استخوان نقش دارد)، K ( در انعقاد خون نقش دارد). ویتامین K در کاهو، شلغم و سبزیجات وجود دارد. ویتامین D در اشعه ماوراء بنفش خورشید، شیر و تخم مرغ وجود دارد. ویتامین A در زرده تخم مرغ، گوشت و سبزیجات وجود دارد. ویتامین E در سبزیجات، شیر و لبنیات وجود دارد.